Galerija Rista Stijovića (1894-1974), najvećeg crnogorskog vajara i utemeljivača moderne umjetnosti u Crnoj Gori, osnovana je 1970. godine.

Svojom uzvišenom monumentalnošću i mirnoćom , tihom nostalgičnom muzikalnošću koja se rastače i uzdiže svojom dubokom promišljnošću i poetikom svoje misaonosti, opus Rista Stijovića izdvaja se u neobičnu i lirsku cjelinu koja je označila fenomen i istorijski značaj u jugoslovenskoj skulpturi, označen samom njenom suštinom, sižeom i njenom poetikom kao misao pročišćena i oplemenjena ljepotom doživljenog i osmišljenog. To je djelo zaokruženog umjetničkog prosedea koje se izgrađivalo i izgradilo kroz sve faze umjetnikovog života u višeznačne cjeline.

Risto Stijović je kroz dugi niz godina ostvario svoje djelo u pet cjelina. To su žene, figure i figurine obilježene kao intimna skulptura, zatim jedan svijet razlićitih doživljaja, carstvo izvanrednih ptica i životinja. Potom, uradio je brojne portrete svojih prijatelja i savremenika, te ličnosti iz Gorskog vijenca koje zauzimaju posebnu cjelinu u njegovom velikom opusu i, nejzad, svoje umijeće izrazio je u nekoliko kompleksa koji pripadaju njegovom interesovanju za spomeničku javnu skulpturu.

Stijović je od onih vajara za koga je tajna skulpture u emociji oblika, u njenoj poetici, u senzibilnoj melodioznosti pokreta i udova djevojačkih tijela i figura. Zategnutih udova, senzualna, zanesena i opuštena, milozvučnog tonaliteta sa istančanim osjećajem za valerske vrijednosti je i ona žena isklesana u kararskom bijelom mermeru, nazvana Labudova smrt. To je više jedan fini skulptorski dah nad ispruženim tijelom što predstavlja pravo remek-djelo Stijovićeve skulpture toga doba, a inspirisano je balerinom Anom Pavlovnom davne 1928. godine.

Ciklus životinja i ptica koje je Stijović radio tokom čitavog života, odiše jednostavnom ljepotom i nježnošću pokreta, mira ili izvanredne opuštenosti. Pored osjećajnosti za pokret i stav, pored senzibiliteta kojim predstavlja ovaj neobičan svijet, pridružuje se i psihologija različitih raspoloženja. Preko grupe Materinstvo, postignuto je ljudsko osjećanje nježnosti i topline. To je ciklus preko kojeg je dao jedan toplo i duboko humanizovani svijet, sa kojeg se ogledaju i sva ljudska osjećanja, nježnost materinskog zagrljaja ili pak, jedna zagonetna ljepota ili lakoća dobro raspoređenih masa, unutrašnjeg naboja (Lav) ili spokojstvo sna (Koko spava), tananost stava u mirnom poetičnom sklopu harmonizovanih linija i pokreta.

Risto Stijović je radio i brojne portrete, među kojima ima i onih koji se ističu svojim psihološkim vrijednostima i smislom za slobodan tretman plastičnih vrijednosti modernog shvatanja skulpture i prostora. Urađeni sa rafinmanom i poetikom racionalnog i arhaičnog, sa orjentacijom ka realističkom načinu izražavanja oni se u mnogome razlikuju od onih idealizovanih i ekspresionističkiih rešenja ciklusa iz Gorskog vijenca.

Na ovo linku možete pristupiti virtuelnoj prezentaciji galerije Risto Stijović u Staroj Varoši.