Muzej Marka Miljanova

Muzej Marka Miljanova na Medunu nalazi se oko 12 kilometara sjeveroistočno od Podgorice, u oblasti Kuča. Memorijalnog je tipa i djeluje kao posebna jedinica JU Muzeji i galerije Podgorice. Posvećen je Marku Miljanovu (1833–1901), istaknutoj istorijskoj ličnosti plemena Kuča i Crne Gore, znamenitom junaku, humanisti i književniku, koji je, obnašajući najvažnije funkcije svog doba (u zvanju perjanika, senatora i vojvode), obnašao i funkciju guvernera Podgorice. Pripisuje mu se i zasluga za osnivanje Čitaonice 1881. godine. 

Muzej je smješten u zgradi korišćenoj prethodno za potrebe turske sudske vlasti, u kojoj je Marko Miljanov proveo pozne godine života, od 1878. do 1901. godine. Ovdje je i napisao najveći broj svojih djela. Kuća je nakon njegove smrti korišćena za potrebe osnovne škole do 1971. godine, kada je u njoj otvoren memorijalni muzej. Rodna kuća Marka Miljanova na Medunu nije sačuvana.  

Prva muzejska postavka formirana je prilikom osnivanja Muzeja 1971. godine. Nova, postojeća stalna postavka – osmišljena je nakon obnove objekta oštećenog u zemljotresu 1979. i otvorena 1987. godine. U okviru nje kreirana su tri dijela: istorijski, književno-umjetnički i etnografski. 

Predmeti izloženi u istorijskom dijelu prikazuju vrijeme u kojem je živio i radio Marko Miljanov, od ličnih stvari za svakodnevnu upotrebu do oružja, sa malim brojem sačuvanih ličnih predmeta. Književno-umjetnički dio čuva njegove rukopise, prva izdanja djelā i fotografije. Ovdje su prezentovani i umjetnički radovi tematski vezani za Medun i Marka Miljanova, poput djela Cvetka Lainovića, Aleksandra Prijića, Vuka Radovića, Mirka Kujačića, Nikole Vujoševića i dr. Etnografski dio prezentuje karakteristične predmete za njegovo doba, korišćene u Kučima i susjednim plemenima – narodne nošnje svih triju konfesija, oružje i predmete za svakodnevnu upotrebu (posuđe, pribor za jelo i dr.).

… pod linkom opširnije 

Muzej Marka Miljanova nalazi se u podgrađu Meteona (Meduna), u donjem dijelu grada (važnog ilirskog središta na području nastanjivanja plemena Labeata), formiranog krajem IV ili u III vijeku prije nove ere. Na jednom uzvišenju prvobitno je formiran Meteon, ilirski utvrđeni grad na čijim ostacima je kasnije podignuta srednjovjekovna fortifikacija Medun, a potom osmanska, sa nekoliko objekata dograđenih krajem XVIII i u XIX vijeku u okviru cjeline Medunskog kompleksa. U vrijeme antičke rimske vlasti i u srednjem vijeku, Medun je imao sporednu ulogu i uglavnom vojni značaj. Nakon pada pod tursku vlast 1457. godine, korišćen je uglavnom kao vojno utvrđenje i osmatračnica. Oslobođen je 1876. godine.

Posljednja multidisciplinarna istraživanja i sanaciono-konzervatorski radovi (2007, 2011, 2013, 2015), koje je realizovala JU Muzeji i galerije Podgorice, potvrdili su, konsolidovali i prezentovali ostatke ilirskog Meteona, srednjovjekovnog utvrđenja Meduna i objekte iz osmanskog perioda.